Erbo-de-cinq-costo
Plantago lanceolata
Plantaginaceae
Àutri noum : Coua-de-gàrri, Co-de-rat, Auriho-d'ase, Auriho-de-lèbre, Lengo-de-cat.
Nom en français : Plantain lancéolé.
Descripcioun :L'erbo-di-cinq-costo es uno planto di proun couneigudo que porto forço noum en raport emé la formo de si fueio o de soun enflourejado : coua-de-gàrri etc. Se vèi un pau d'en pertout dins li sòu prefouns.
Usanço :La coua-de-gàrri s'emplego contro "lei picuro d’abéio, de vèspo, meme de cabrian ; prenès lei fueio de plantain, lei fretas bèn, leis escrasas bèn e lei fretas sus la picuro (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Tambèn èi tradiciounalamen utilisado contro li mau de gorjo (gargarisme), li blessaduro e macaduro (emplastro) e lou quiéu tapa (emé li grano coume la grano-de-niero, Plantago afra. Se manjo peréu cuecho coume d'espinarc.
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : basalo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Plantago
Famiho : Plantaginaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : 4
Ø (o loungour) enflourejado : 1 à 7 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2200 m
Aparado : Noun
Abriéu à óutobre
Liò : Prado
- Relarg à jóuinis aubret
- Ermas
- Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Termoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Plantago lanceolata L., 1753
Agufié(-roso)
Rosa dumalis
Rosaceae
Àutri noum : Agoulencié, Agrufié, Agoulancié, Grato-quiéu, Tapo-cuou.
Nom en français : Églantier commun.
Descripcioun :Aquel agufié, Rosa dumalis, trachis dins li relarg mountagnous e roucaious. Douno d'èr à Rosa canina, mai èi bèn mens coumun. Èi mai rabasset, emé de fueio souvènt verdalo e de flour pus acoulourido, roso vivo. La diferènci founso èi de vèire dóu coustat de l'ourifice calicinau qu'èi mai grand (>1/4 de la larjour, vèire la fotò). Aquel agufié-roso, presenta aqui èi Rosa dumalis s.s. (sènso glando sus lou pecou, dènt di fueioun coumpausado e sènso péu souto li fueio).
Usanço :Tóuti lis agufié fan de fru (grato-cuou, agoulènço...), riche en vitamino C e anti-enflamatiéu, que soun bon à manja, majamen en counfituro.
Port : Aubret
Taio : 1 à 2 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Rosa
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 30 à 50 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à jun
Liò : Roucaio
- Espinas
- Tepiero seco
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Rosa dumalis Bechst., 1810